Szukaj poza portalem:
15 zasobów
Katalog zasobów Szkoła podstawowa kl. 4-8 Etyka Punkt podstawy programowej 2.5
Podstawa programowa do przedmiotu: Etyka
- 1Elementy etyki ogólnej
- 1Uczeń zna, rozumie i stosuje pojęcia niezbędne do opisu przeżyć i działań moralnych:
- 1posługuje się pojęciami niezbędnymi do charakterystyki działania w aspekcie jego moralnej oceny: decyzja, czyn, sprawczość, konflikt, problem, podmiot działania (autor, sprawca), adresat działania, intencja działania, motyw działania, treść działania, skutek (konsekwencja), okoliczności działania (95)
- 2rozpoznaje i nazywa wybrane emocje oraz uczucia: radość, smutek, strach, wstręt, zdziwienie, gniew, akceptacja, duma, miłość, nienawiść, przyjemność, przykrość, poczucie szczęścia, poczucie wstydu, poczucie winy, zazdrość (85)
- 3posługuje się nazwami emocji i uczuć do opisywania przeżyć własnych oraz przeżyć innych osób w kontekście różnych doświadczeń moralnych; wykorzystuje te pojęcia do charakteryzowania przeżyć, działań i postaw bohaterów powieści, opowiadań, filmów, spektakli teatralnych, gier komputerowych (102)
- 4zna i objaśnia podstawowe pojęcia związane z oceną moralną: dobro, zło, wartość, kryterium, zasada (norma, reguła), postawa, cnota, wada, obowiązek, sankcja, sumienie, wzór, autorytet, odpowiedzialność, prawo naturalne, prawo stanowione, godność, prawa człowieka, natura ludzka, prawda, szczęście (44)
- 5zna i posługuje się głównymi kategoriami deontycznymi: działania nakazane, zakazane, dozwolone, nadobowiązkowe (supererogacyjne) (27)
- 6wykorzystuje pojęcia dyskursu etycznego do analizowania przeżyć, działań i postaw bohaterów powieści, opowiadań, filmów, spektakli teatralnych, gier komputerowych (116)
- 2Uczeń wyjaśnia różnicę między dobrem (złem) moralnym a dobrem (złem) pozamoralnym (85)
- 3Uczeń odróżnia wypowiedzi o faktach od wypowiedzi o wartościach i powinnościach (85)
- 4Uczeń analizuje klasyczne pytanie etyczne: „Jak należy (dobrze) żyć?” (118)
- 5Uczeń wyjaśnia różnice między dobrem godziwym, użytecznym i subiektywnie zadowalającym (przyjemnością) i podaje przykłady dóbr tego rodzaju (27)
- 6Uczeń wyjaśnia różnice między wartością autoteliczną a instrumentalną oraz podaje przykłady wartości tego rodzaju (6)
- 7Uczeń wyjaśnia różnice między etyką a moralnością oraz moralnością a obyczajowością, prawem i religią (6)
- 8Uczeń wymienia główne czynniki ograniczające świadomość i dobrowolność ludzkich działań (11)
- 9Uczeń wie, że racjonalna ocena moralna wymaga uświadomienia sobie kryterium, w świetle którego dokonuje się oceny moralnej; stosuje wybrane kryteria moralne do formułowania ocen moralnych (6)
- 10Uczeń wyjaśnia, czym jest zasada (norma, reguła) moralna i podaje przykłady zasad (norm, reguł) moralnych (20)
- 11Uczeń wyjaśnia genezę norm moralnych (20)
- 12Uczeń wyjaśnia, na czym polega uniwersalny charakter norm moralnych (roszczenie do uniwersalności) (20)
- 13Uczeń wyjaśnia związek między dobrem (wartością), jakim jest życie, a normą moralną: „Nie należy zabijać”; wyjaśnia, co to znaczy, że życie jest dobrem fundamentalnym (27)
- 14Uczeń wyjaśnia czym jest bioetyka; podaje przykłady problemów bioetycznych oraz przedstawia własne stanowisko w wybranych kwestiach bioetycznych (aborcja, eutanazja, inne) (27)
- 1Osiągnięcia w zakresie rozumienia podstawowych zasad i pojęć etyki
- 1Uczeń ma świadomość, że jako człowiek posiada swoją niezbywalną godność oraz że wszystkie inne osoby posiadają taką godność (0)
- 2Uczeń odkrywa wolność jako wartość przypisaną osobie, także osobie w jego wieku (0)
- 3Uczeń dostrzega, że granice jego wolności wytycza godność i dobro innych osób, np. z kręgu rodziny, klasy, rówieśników (0)
- 4Uczeń odkrywa, że jego wybór rodzi konsekwencje, które dotyczą jego samego (0)
- 5Uczeń dostrzega, że każdy powinien brać odpowiedzialność za swoje wybory (0)
- 6Uczeń dostrzega, że lepiej poznaje siebie, bardziej się rozwija i czerpie szczęście w relacji z innymi osobami niż w samotności (0)
- 7Uczeń odkrywa, że współtworzy różne wspólnoty osób, np. rodzinę, klasę, państwo (0)
- 8Uczeń ma świadomość, że każdej osobie ludzkiej, także jemu, należy się szacunek, że szacunkiem należy obdarzać także wspólnoty osób – rodzinę, klasę, naród (ojczyznę), w tym wspólnotę religijną – a także symbole tych wspólnot (11)
- 9Uczeń określa, co jest dobre, a co jest złe, w otaczającym go świecie i w świecie poznawanych tekstów oraz podaje uzasadnienie swojego zdania (2)
- 10Uczeń odróżnia szczęście od doraźnie odczuwanej przyjemności i poznaje, że dobro jest źródłem szczęścia własnego oraz innych osób (0)
- 11Uczeń odkrywa, że wspólnota osób której jest członkiem, ustanawia swoje zasady (normy) i oczekuje ich respektowania (0)
- 2Osiągnięcia w zakresie stosowania poznanych zasad
- 1Uczeń szanuje godność każdej osoby ludzkiej oraz swoją, wyraża swoim komunikatem werbalnym i niewerbalnym (0)
- 2Uczeń uwzględnia coraz częściej godność i dobro innych osób, podejmując decyzję o działaniu (8)
- 3Uczeń wyraża szacunek wobec osób, wspólnot osób oraz ich symboli w sytuacjach codziennych i uroczystych, przejawiając właściwe zachowanie (9)
- 4Uczeń wchodzi w relacje z innymi osobami (rówieśnikami, nauczycielami), szanując to, co jest wartością dla nich i nazywając to, co jest wartością dla niego (1)
- 5Uczeń naśladuje i przyjmuje jako własne zachowania dobre na podstawie doświadczeń ze świata realnego oraz przykładów płynących z tekstów literackich, filmów i innych źródeł (2)
- 6Uczeń przestrzega zasad obowiązujących we wspólnocie osób, której jest członkiem (8)
- 2Człowiek wobec innych ludzi
- 1Uczeń podaje przykłady okazywania szacunku wobec rodziców, nauczycieli, koleżanek i kolegów oraz innych ludzi – dorosłych i dzieci (89)
- 2Uczeń uzasadnia, dlaczego należy okazywać szacunek innym osobom (109)
- 3Uczeń okazuje szacunek innym osobom (61)
- 4Uczeń wie, że w szczególny sposób należy okazywać szacunek i wyrozumiałość osobom starszym (seniorom), słabszym, potrzebującym pomocy (46)
- 5Uczeń wyjaśnia, czym jest miłość; charakteryzuje różne rodzaje miłości (15)
- 6Uczeń wyjaśnia, co to znaczy, że rodzina jest dobrem wspólnym:
- 7Uczeń wyjaśnia, co to znaczy, że klasa jest dobrem wspólnym:
- 8Uczeń wyjaśnia, co to znaczy, że ojczyzna jest dobrem wspólnym:
- 1podaje przykłady działań będących realizacją dobra wspólnego ojczyzny (52)
- 2wyjaśnia różnicę między patriotyzmem a szowinizmem (18)
- 3zna i omawia faktyczne (historyczne) przykłady postaw patriotycznych (18)
- 4podaje przykłady instytucji demokratycznych; wyjaśnia, dlaczego demokracja jest modelowym ustrojem politycznym (18)
- 5wyjaśnia, czym jest społeczeństwo obywatelskie, i podaje przykłady postaw obywatelskich (39)
- 9Uczeń wie, że ludzie reprezentujący różne kultury mogą wyznawać różne wartości i przekonania moralne; wyjaśnia, czym jest wielokulturowość (27)
- 10Uczeń wyjaśnia, czym jest „Powszechna Deklaracja Praw Człowieka”; rozważa wybrane zapisy tego dokumentu (29)
- 11Uczeń identyfikuje podstawowe prawa człowieka; ma świadomość, że są miejsca na świecie, gdzie podstawowe prawa człowieka nie są respektowane (14)
- 12Uczeń wie, że konflikty są jednym z elementów życia społecznego, potrafi rozwiązywać konflikty (np. w szkole, w domu) nie uciekając się do przemocy (110)
- 13Uczeń rozpoznaje i charakteryzuje różne przejawy przemocy; wyjaśnia pojęcie cyberprzemocy (54)
- 14Uczeń zna i wyjaśnia formułę zasady niekrzywdzenia oraz posługuje się tą zasadą do rozważania wybranych problemów moralnych (38)
- 15Uczeń zna i wyjaśnia formułę zasady miłości osoby (bliźniego) oraz posługuje się tą zasadą do rozstrzygania wybranych problemów moralnych (38)
- 16Uczeń zna i wyjaśnia formułę zasady sprawiedliwości oraz posługuje się tą zasadą do rozstrzygania wybranych problemów moralnych (34)
- 17Uczeń wyjaśnia, na czym polega zasada fair play (38)
- 18Uczeń zna i wyjaśnia formułę zasady solidarności oraz podaje przykłady działań solidarnych (38)
- 19Uczeń wie, że kłamstwo – tak w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym – jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych przejawów zła moralnego; analizuje problem kłamstwa i formułuje ocenę moralną dotyczącą kłamstwa (39)
- 20Uczeń objaśnia, czym jest szacunek, przyjaźń, życzliwość, altruizm, troska, bezinteresowność, wolontariat, koleżeństwo, wdzięczność, współczucie, empatia, zaufanie, nietykalność osobista, tolerancja, dobro wspólne, naród, pluralizm, współdziałanie, sprawiedliwość, praworządność, solidarność, patriotyzm, bohaterstwo, wolność polityczna (133)
- 3Człowiek wobec siebie
- 1Uczeń wyjaśnia, co to znaczy być osobą; objaśnia pojęcie godności człowieka (149)
- 2Uczeń wie, że ze względu na swoją wartość – osobową godność – jest równie wartościowym człowiekiem jak inni ludzie (143)
- 3Uczeń zna i rozwija swoje zalety, rozpoznaje i eliminuje swoje wady (139)
- 4Uczeń zna swoje podstawowe prawa i obowiązki (ucznia, dziecka) oraz wypełnia własne obowiązki (47)
- 5Uczeń wyjaśnia, dlaczego należy odnosić się z szacunkiem do własnego ciała (61)
- 6Uczeń wyjaśnia, dlaczego seksualność jest wartością; wie, że akty seksualne podlegają moralnej ocenie (58)
- 7Uczeń podaje przykłady działań, które są wyrazem troski o własne zdrowie i życie (61)
- 8Uczeń analizuje problem stosowania środków psychoaktywnych i formułuje ocenę moralną dotyczącą tego typu działań (59)
- 9Uczeń wyjaśnia czym jest sumienie i jaką pełni rolę w życiu człowieka (132)
- 10Uczeń wyjaśnia ideę rozwoju moralnego i podaje przykłady działań egoistycznych, konformistycznych, altruistycznych (120)
- 11Uczeń wyjaśnia, na czym polega autonomia człowieka, podaje przykłady działań i postaw autonomicznych i nieautonomicznych (131)
- 12Uczeń wyjaśnia, na czym polega interioryzacja wartości i norm moralnych (124)
- 13Uczeń objaśnia, czym jest sens życia, uczciwość, roztropność, umiarkowanie, męstwo, honor; prywatność, asertywność, prawdomówność (139)
- 4Człowiek a świat ludzkich wytworów
- 1Uczeń podaje przykłady ludzkich wytworów materialnych i niematerialnych oraz rozważa ich znaczenie w kontekście pytania o dobre życie (53)
- 2Uczeń dba o przedmioty będące jego prywatną własnością, własnością innych oraz będące własnością publiczną (27)
- 3Uczeń potrafi podzielić się z innymi tym, co jest jego własnością (69)
- 4Uczeń dostrzega i wyjaśnia związek między uczeniem się a wykonywaną pracą wyjaśnia znaczenie pracy zarobkowej (21)
- 5Uczeń podejmuje namysł nad problemem własności intelektualnej; wyjaśnia czym jest plagiat oraz formułuje ocenę moralną dotyczącą plagiatu (42)
- 6Uczeń podaje przykłady właściwego i niewłaściwego wykorzystywania nowoczesnych technologii informacyjnych (15)
- 7Uczeń jest świadomy, że postęp cywilizacyjny dokonuje się dzięki wiedzy; wyjaśnia, dlaczego wiedza jest dobrem (wartością) (42)
- 8Uczeń objaśnia, czym jest społeczna odpowiedzialność biznesu (17)
- 5Człowiek wobec przyrody
- 1Uczeń wyjaśnia, co to znaczy, że przyroda jest dobrem (wartością) (16)
- 2Uczeń dostrzega wartość miejsc, w których żyje (16)
- 3Uczeń jest świadomy, że przyroda jest dobrem, które należy chronić i uzasadnia potrzebę ochrony przyrody (41)
- 4Uczeń podaje przykłady właściwego korzystania z dobrodziejstw przyrody (16)
- 5Uczeń wie, jak można chronić przyrodę, i angażuje się w działania na rzecz ochrony przyrody (50)
- 6Uczeń wyjaśnia ideę odpowiedzialności za przyszłe pokolenia oraz rekonstruuje argumentację z odpowiedzialności za przyszłe pokolenia (64)
- 7Uczeń wyjaśnia, dlaczego nie należy traktować zwierząt w okrutny sposób (16)
- 8Uczeń podaje przykłady właściwego traktowania zwierząt (16)
- 6Człowiek wobec Boga (Sacrum)
- 1Uczeń wie, że są ludzie wierzący w istnienie Boga i ludzie niewierzący w istnienie Boga (26)
- 2Uczeń wie, że dla ludzi wierzących Bóg jest najwyższym dobrem (wartością) i źródłem prawa moralnego (13)
- 3Uczeń wyjaśnia, czym są wartości chrześcijańskie, objaśnia ich uniwersalne znaczenie (roszczenie do uniwersalności) (35)
- 4Uczeń wie, czym jest moralność świecka (laicka) (23)
- 5Uczeń uzasadnia, dlaczego należy okazywać szacunek zarówno ludziom wierzącym, jak i niewierzącym (45)
- 6Uczeń charakteryzuje komponenty moralne wielkich religii: judaizmu, hinduizmu, buddyzmu, chrześcijaństwa, islamu (23)
- 7Uczeń nie dyskryminuje innych ludzi, ze względu na ich przekonania dotyczące sfery Sacrum (34)
- 7Wybrane problemy moralne (do wyboru)
- 1Uczeń identyfikuje i klasyfikuje wybrane problemy moralne ze względu na wyróżniony typ relacji: człowiek wobec innych ludzi, człowiek wobec siebie samego, człowiek wobec ludzkich wytworów, człowiek wobec przyrody, człowiek wobec Boga (74)
- 2Uczeń odwołując się do własnych doświadczeń lub doświadczeń innych osób (w tym także postaci literackich, filmowych, przedstawionych w sztuce) charakteryzuje przeżycia wybranych osób (postaci) uwikłanych w omawiany problem moralny (33)
- 3Uczeń precyzyjnie formułuje problem moralny i wyraża go w stosownym pytaniu (91)
- 4Uczeń analizuje wybrane problemy moralne wykorzystując kluczowe pojęcia dyskursu etycznego (6)
- 5Uczeń angażuje się w dyskusję na temat wybranych problemów moralnych (33)
- 8Elementy historii etyki (do wyboru)
- 1Uczeń wyjaśnia, dlaczego Sokrates jest uznawany za ojca etyki (6)
- 2Uczeń przedstawia Arystotelesowskie rozumienie szczęścia (eudajmonii) i cnoty etycznej; rekonstruuje Arystotelesowskie rozumienie przyjaźni (6)
- 3Uczeń wyjaśnia pogląd etyczny nazywany hedonizmem; zna argumentację zwolenników i przeciwników hedonizmu (6)
- 4Uczeń charakteryzuje stoicki ideał mędrca; wyjaśnia, na czym polega idea życia zgodnego z naturą (6)
- 5Uczeń zna i rozumie pojęcie prawa naturalnego, wyjaśnia pojęcie sumienia charakteryzuje cnoty kardynalne: roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie, męstwo (6)
- 6Uczeń odwołując się do poglądów Immanuela Kanta, wyjaśnia pojęcie obowiązku; zna przynajmniej jedną formułę imperatywu kategorycznego oraz stosuje tę formułę do rozstrzygania wybranych problemów moralnych (6)
- 7Uczeń zna treść zasady użyteczności sformułowanej przez J. S. Milla i stosuje tę zasadę do rozstrzygania wybranych problemów moralnych (6)
- 8Uczeń zna zalety i wady konsekwencjalizmu oraz posługuje się tą metodą do rozstrzygania wybranych problemów moralnych (0)
- 9Uczeń przedstawia hierarchię wartości w ujęciu M. Schelera i wyjaśnia jego rozumienie działania moralnie dobrego (6)
- 10Uczeń odwołując się do poglądów etycznych Tadeusza Kotarbińskiego, wyjaśnia ideę etyki niezależnej; objaśnia pojęcia: spolegliwy opiekun, oczywistość serca (6)
- 11Uczeń odwołując się do poglądów etycznych Karola Wojtyły, rekonstruuje personalistyczne rozumienie miłości; zna treść normy personalistycznej i stosuje tę normę do rozstrzygania wybranych problemów moralnych (6)
"Przeciwdziałanie dyskryminacji w Polsce. Jak bronić swoich praw"
Publikacja ma na celu dostarczenie ogólnej informacji o tym, jakie zachowania innych osób mogą być p...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Praktyczny poradnik savoir – vivre wobec osób niepełnosprawnych
Publikacja przybliża problemy, na jakie w codziennym funkcjonowaniu mogą napotykać osoby z różnymi r...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
"Porozmawiajmy o różnorodności" - Żywa biblioteka. Podręcznik dobrych praktyk
Żywa biblioteka to projekt, w czasie którego udostępnia się lokalnej społeczności żywy „księgozbiór”...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Jak mówić i pisać o Afryce? - poradnik
Poradnik skierowany jest do osób piszących i mówiących bez uprzedzeń o Afryce. Zawiera min.: J...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Europa - Kącik dla dzieci
Strona internetowa o Unii Europejskiej i o prawach dziecka. Adresowana do nauczycieli, dzieci i nast...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Serwis poświęcony edukacji medialnej
Serwis dla rodziców, nauczycieli i wychowawców pomagający przygotować dzieci i młodzież do twórczego...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Edukacja dla bezpieczeństwa, Etyka
Prawa człowieka. Poradnik nauczyciela
Praktyczny poradnik o tym, kogo i w jaki sposób przygotować do świadomego korzystania z przysługując...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Antydyskryminacja. Pakiet edukacyjny
W pakiecie wykorzystano wiedzę i doświadczenie austriackiej organizacji pozarządowej ZARA (Zivilcour...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Oficjalna strona UNICEF
Oficjalna strona UNICEF najwiekszej organizacji na świecie, której działalność dedykowana jest dziec...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
Strona Polskiego Czerwonego Krzyża
Strona Polskiego Czerwonego Krzyża stowarzyszenia, którego podstawową misją jest zapobieganie cierpi...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Edukacja dla bezpieczeństwa, Etyka
O współczuciu
Daniel Goleman, autor Inteligencji emocjonalnej, pyta, dlaczego człowiek nie współczuje częściej i i...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
O nawykach szczęścia
Czym jest szczęście i w jaki sposób możemy je odnaleźć? Biochemik i buddysta Matthieu Ricard twierdz...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Etyka
