Szukaj poza portalem:
35 zasobów
Katalog zasobów Szkoła podstawowa kl. 4-8 Biologia Punkt podstawy programowej 3.12.5
Podstawa programowa do przedmiotu: Biologia
- 1Organizacja i chemizm życia
- 1Uczeń przedstawia hierarchiczną organizację budowy organizmów (2)
- 2Uczeń wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów (12)
- 3Uczeń wymienia podstawowe grupy związków chemicznych występujących w organizmach (białka, cukry, tłuszcze, kwasy nukleinowe, woda, sole mineralne) i podaje ich funkcje (19)
- 4Uczeń dokonuje obserwacji mikroskopowych komórki (podstawowej jednostki życia), rozpoznaje (pod mikroskopem, na schemacie, na zdjęciu lub na podstawie opisu) podstawowe elementy budowy komórki (błona komórkowa, cytoplazma, jądro komórkowe, chloroplast, mitochondrium, wakuola, ściana komórkowa) i przedstawia ich funkcje (39)
- 5Uczeń porównuje budowę komórki bakterii, roślin i zwierząt, wskazując cechy umożliwiające ich rozróżnienie (13)
- 6Uczeń przedstawia istotę fotosyntezy jako jednego ze sposobów odżywiania się organizmów (substraty, produkty i warunki przebiegu procesu) oraz planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ wybranych czynników na intensywność procesu fotosyntezy (10)
- 7Uczeń przedstawia oddychanie tlenowe i fermentację jako sposoby wytwarzania energii potrzebnej do życia (substraty, produkty i warunki przebiegu procesów) oraz planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące, że podczas fermentacji drożdże wydzielają dwutlenek węgla (10)
- 8Uczeń przedstawia czynności życiowe organizmów (0)
- 2Różnorodność życia
- 1Klasyfikacja organizmów
- 1Uczeń uzasadnia potrzebę klasyfikowania organizmów i przedstawia zasady systemu klasyfikacji biologicznej (6)
- 2Uczeń przedstawia charakterystyczne cechy organizmów pozwalające przyporządkować je do jednego z odpowiednich królestw (6)
- 3Uczeń rozpoznaje organizmy z najbliższego otoczenia, posługując się prostym kluczem do ich oznaczania (38)
- 2Wirusy – bezkomórkowe formy materii
- 3Bakterie – organizmy jednokomórkowe
- 1Uczeń podaje miejsca występowania bakterii (18)
- 2Uczeń wymienia podstawowe formy morfologiczne bakterii (0)
- 3Uczeń przedstawia czynności życiowe bakterii (0)
- 4Uczeń przedstawia drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez bakterie (gruźlica, borelioza, tężec, salmonelloza) (104)
- 5Uczeń wyjaśnia znaczenie bakterii w przyrodzie i dla człowieka (18)
- 4Protisty – organizmy o różnorodnej budowie komórkowej
- 1Uczeń wykazuje różnorodność budowy protistów (jednokomórkowe, wielokomórkowe) na wybranych przykładach (0)
- 2Uczeń przedstawia wybrane czynności życiowe protistów (oddychanie, odżywianie, rozmnażanie) (26)
- 3Uczeń zakłada hodowlę protistów oraz dokonuje obserwacji mikroskopowej protistów (0)
- 4Uczeń przedstawia drogi zakażenia i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez protisty (toksoplazmoza, malaria) (104)
- 5Różnorodność i jedność roślin
- 1tkanki roślinne - uczeń dokonuje obserwacji i rozpoznaje (pod mikroskopem, na schemacie, na zdjęciu lub na podstawie opisu) tkanki roślinne oraz wskazuje ich cechy adaptacyjne do pełnienia określonych funkcji (tkanka twórcza, okrywająca, miękiszowa, wzmacniająca, przewodząca) (33)
- 2mchy - uczeń dokonuje obserwacji przedstawicieli mchów (zdjęcia, ryciny, okazy żywe) i przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej, na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela mchów, wyjaśnia znaczenie mchów w przyrodzie; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność mchów do chłonięcia wody (175)
- 3paprociowe, widłakowe, skrzypowe - uczeń dokonuje obserwacji przedstawicieli paprociowych, widłakowych i skrzypowych (zdjęcia, ryciny, okazy żywe) oraz przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej, na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela paprociowych, widłakowych lub skrzypowych, wyjaśnia znaczenie paprociowych, widłakowych i skrzypowych w przyrodzie (175)
- 4rośliny nagonasienne - uczeń przedstawia cechy budowy zewnętrznej rośliny nagonasiennej na przykładzie sosny, rozpoznaje przedstawicieli rodzimych drzew nagonasiennych, wyjaśnia znaczenie roślin nagonasiennych w przyrodzie i dla człowieka (175)
- 5rośliny okrytonasienne - uczeń rozróżnia formy morfologiczne roślin okrytonasiennych (rośliny zielne, krzewinki, krzewy, drzewa), dokonuje obserwacji rośliny okrytonasiennej (zdjęcia, ryciny, okazy żywe), rozpoznaje jej organy i określa ich funkcje (korzeń, łodyga, liść, kwiat), opisuje modyfikacje korzeni, łodyg i liści jako adaptacje roślin okrytonasiennych do życia w określonych środowiskach, przedstawia sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin oraz dokonuje obserwacji wybranych sposobów rozmnażania wegetatywnego, rozróżnia elementy budowy kwiatu i określa ich funkcje w rozmnażaniu płciowym, przedstawia budowę nasiona rośliny (łupina nasienna, bielmo, zarodek), planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące wpływ wybranego czynnika środowiska (temperatura, dostęp tlenu, światła lub wody) na proces kiełkowania nasion, przedstawia sposoby rozprzestrzeniania się nasion, wskazując odpowiednie adaptacje w budowie owoców do tego procesu, rozpoznaje przedstawicieli rodzimych drzew liściastych, przedstawia znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie i dla człowieka (371)
- 6różnorodność roślin; uczeń identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z grup wymienionych w pkt 2–5 na podstawie jego cech morfologicznych (175)
- 6Grzyby – organizmy cudzożywne
- 1Uczeń przedstawia środowiska życia grzybów (w tym grzybów porostowych) (15)
- 2Uczeń wymienia cechy umożliwiające zaklasyfikowanie organizmu do grzybów (15)
- 3Uczeń wykazuje różnorodność budowy grzybów (jednokomórkowe, wielokomórkowe) (15)
- 4Uczeń przedstawia wybrane czynności życiowe grzybów (odżywianie, oddychanie) (10)
- 5Uczeń przedstawia znaczenie grzybów w przyrodzie i dla człowieka (118)
- 7Różnorodność i jedność świata zwierząt
- 1tkanki zwierzęce - uczeń dokonuje obserwacji i rozpoznaje (pod mikroskopem, na schemacie, na zdjęciu lub na podstawie opisu) tkanki zwierzęce (tkanka nabłonkowa, mięśniowa, łączna, nerwowa) i wskazuje ich cechy adaptacyjne do pełnienia określonych funkcji (9)
- 2parzydełkowce - uczeń przedstawia środowisko życia, cechy morfologiczne i tryb życia parzydełkowców, obserwuje przedstawicieli parzydełkowców (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt, wyjaśnia znaczenie parzydełkowców w przyrodzie (361)
- 3płazińce - uczeń przedstawia środowiska i tryb życia płazińców, obserwuje przedstawicieli płazińców (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt, wykazuje związek budowy morfologicznej tasiemców z pasożytniczym trybem życia, przedstawia drogi inwazji płazińców pasożytniczych i omawia sposoby profilaktyki chorób wywoływanych przez wybrane pasożyty (tasiemiec uzbrojony i tasiemiec nieuzbrojony), wyjaśnia znaczenie płazińców w przyrodzie i dla człowieka (474)
- 4nicienie -,uczeń przedstawia środowisko i tryb życia nicieni, dokonuje obserwacji przedstawicieli nicieni (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt, przedstawia drogi inwazji nicieni pasożytniczych (włosień, glista i owsik) i omawia sposoby profilaktyki chorób człowieka wywoływanych przez te pasożyty, przedstawia znaczenie nicieni w przyrodzie i dla człowieka (474)
- 5pierścienice -,uczeń przedstawia środowisko życia, cechy morfologiczne oraz przystosowania pierścienic do trybu życia, dokonuje obserwacji poznanych przedstawicieli pierścienic (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt, wyjaśnia znaczenie pierścienic w przyrodzie i dla człowieka (474)
- 6stawonogi - uczeń przedstawia środowisko życia, cechy morfologiczne oraz tryb życia skorupiaków, owadów i pajęczaków oraz wskazuje cechy adaptacyjne umożliwiające im opanowanie różnych środowisk, dokonuje obserwacji przedstawicieli stawonogów (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt, wyjaśnia znaczenie stawonogów (w tym form pasożytniczych i szkodników) w przyrodzie i dla człowieka (474)
- 7mięczaki - uczeń przedstawia środowisko życia, cechy morfologiczne oraz tryb życia ślimaków, małży i głowonogów, dokonuje obserwacji przedstawicieli mięczaków (zdjęcia, filmy, schematy itd.) i przedstawia cechy wspólne tej grupy zwierząt, wyjaśnia znaczenie mięczaków w przyrodzie i dla człowieka (468)
- 8różnorodność zwierząt bezkręgowych - uczeń identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z grup wymienionych w pkt 2–7 na podstawie jego cech morfologicznych (395)
- 9ryby - uczeń dokonuje obserwacji przedstawicieli ryb (zdjęcia, filmy, schematy, hodowle akwariowe itd.) i przedstawia ich cechy wspólne oraz opisuje przystosowania ryb do życia w wodzie, określa ryby jako zwierzęta zmiennocieplne, przedstawia sposób rozmnażania i rozwój ryb, wyjaśnia znaczenie ryb w przyrodzie i dla człowieka (468)
- 10płazy - uczeń dokonuje obserwacji przedstawicieli płazów (zdjęcia, filmy, schematy, okazy naturalne w terenie itd.) i przedstawia ich cechy wspólne oraz opisuje przystosowania płazów do życia w wodzie i na lądzie, określa płazy jako zwierzęta zmiennocieplne, przedstawia sposób rozmnażania i rozwój płazów, wyjaśnia znaczenie płazów w przyrodzie i dla człowieka (468)
- 11gady - uczeń dokonuje obserwacji przedstawicieli gadów (zdjęcia, filmy, schematy, okazy naturalne w terenie itd.) i przedstawia ich cechy wspólne oraz opisuje przystosowania gadów do życia na lądzie, określa gady jako zwierzęta zmiennocieplne, przedstawia sposób rozmnażania i rozwój gadów, wyjaśnia znaczenie gadów w przyrodzie i dla człowieka (468)
- 12ptaki - uczeń przedstawia różnorodność środowisk życia i cech morfologicznych ptaków, dokonuje obserwacji przedstawicieli ptaków (zdjęcia, filmy, schematy, okazy naturalne w terenie itd.) i przedstawia ich cechy wspólne oraz opisuje przystosowania ptaków do lotu, określa ptaki jako zwierzęta stałocieplne, przedstawia sposób rozmnażania i rozwój ptaków, wyjaśnia znaczenie ptaków w przyrodzie i dla człowieka (468)
- 13ssaki - uczeń przedstawia różnorodność środowisk życia i cech morfologicznych ssaków, dokonuje obserwacji przedstawicieli ssaków (zdjęcia, filmy, schematy, okazy naturalne w terenie, itd.) i przedstawia ich cechy wspólne oraz opisuje przystosowania ssaków do życia w różnych środowiskach, określa ssaki jako zwierzęta stałocieplne, przedstawia sposób rozmnażania i rozwój ssaków, wyjaśnia znaczenie ssaków w przyrodzie i dla człowieka (468)
- 14różnorodność zwierząt kręgowych - uczeń identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela jednej z gromad kręgowców wymienionych w pkt 9–13 na podstawie jego cech morfologicznych, porównuje grupy kręgowców pod względem cech morfologicznych, rozmnażania i rozwoju oraz wykazuje związek tych cech z opanowaniem środowisk ich życia, przedstawia przykłady działań człowieka wpływających na różnorodność ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków (210)
- 3Organizm człowieka
- 1Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Uczeń przedstawia hierarchizację budowy organizmu człowieka (komórki, tkanki, narządy, układy narządów, organizm) (5)
- 2Skóra
- 1Uczeń przedstawia funkcje skóry (9)
- 2Uczeń rozpoznaje elementy budowy skóry (na modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz określa związek budowy tych elementów z funkcjami pełnionymi przez skórę (9)
- 3Uczeń uzasadnia konieczność konsultacji lekarskiej w przypadku rozpoznania niepokojących zmian na skórze (3)
- 4Uczeń podaje przykłady chorób skóry (grzybice skóry, czerniak) oraz zasady ich profilaktyki (109)
- 5Uczeń podaje przykłady chorób skóry (grzybice skóry, czerniak) oraz zasady ich profilaktyki (112)
- 3Układ ruchu
- 1Uczeń rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) elementy szkieletu osiowego, obręczy i kończyn (72)
- 2Uczeń przedstawia funkcje kości; określa cechy budowy fizycznej i chemicznej kości oraz planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące rolę składników chemicznych kości (59)
- 3Uczeń przedstawia rolę i współdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w wykonywaniu ruchów (0)
- 4Uczeń uzasadnia konieczność aktywności fizycznej dla prawidłowej budowy i funkcjonowania układu ruchu (8)
- 5Uczeń podaje przykłady schorzeń układu ruchu (skrzywienia kręgosłupa, płaskostopie, krzywica, osteoporoza) oraz zasady ich profilaktyki (45)
- 4Układ pokarmowy i odżywianie się
- 1Uczeń rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) elementy układu pokarmowego; przedstawia ich funkcje oraz określa związek budowy tych elementów z pełnioną funkcją (75)
- 2Uczeń rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) rodzaje zębów oraz określa ich znaczenie w mechanicznej obróbce pokarmu; przedstawia przyczyny próchnicy i zasady jej profilaktyki (51)
- 3Uczeń przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych (białka, cukry, tłuszcze, witaminy, sole mineralne i woda) dla prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz planuje i przeprowadza doświadczenie wykrywające obecność wybranych składników pokarmowych w produktach spożywczych (1)
- 4Uczeń przedstawia miejsca trawienia białek, tłuszczów i cukrów; określa produkty tych procesów oraz podaje miejsce ich wchłaniania; planuje i przeprowadza doświadczenie badające wpływ substancji zawartych w ślinie na trawienie skrobi (61)
- 5Uczeń analizuje skutki niedoboru niektórych witamin (A, D, K, C, B6, B12) i składników mineralnych (Mg, Fe, Ca) w organizmie oraz skutki niewłaściwej suplementacji witamin i składników mineralnych (2)
- 6Uczeń wyjaśnia rolę błonnika w funkcjonowaniu układu pokarmowego oraz uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców i warzyw (2)
- 7Uczeń uzasadnia konieczność stosowania diety zróżnicowanej i dostosowanej do potrzeb organizmu (wiek, płeć, stan zdrowia, aktywność fizyczna itp.), oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaściwego odżywiania (otyłość, nadwaga, anoreksja, bulimia, cukrzyca) (31)
- 8Uczeń podaje przykłady chorób układu pokarmowego (WZW A, WZW B, WZW C, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zatrucia pokarmowe, rak jelita grubego) oraz zasady ich profilaktyki (111)
- 5Układ krążenia
- 1Uczeń rozpoznaje elementy budowy układu krążenia (na schemacie, rysunku, według opisu itd.) i przedstawia ich funkcje (67)
- 2Uczeń analizuje krążenie krwi w obiegu małym i dużym (2)
- 3Uczeń przedstawia rolę głównych składników krwi (krwinki czerwone i białe, płytki krwi, osocze) (4)
- 4Uczeń wymienia grupy krwi układu AB0 i Rh oraz przedstawia społeczne znaczenie krwiodawstwa (4)
- 5Uczeń planuje i przeprowadza obserwację wpływu wysiłku fizycznego na zmiany tętna i ciśnienia tętniczego krwi (0)
- 6Uczeń analizuje wpływ aktywności fizycznej i prawidłowej diety na funkcjonowanie układu krążenia (13)
- 7Uczeń podaje przykłady chorób krwi (anemia, białaczki), układu krążenia (miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zawał serca) oraz zasady ich profilaktyki (0)
- 8Uczeń uzasadnia konieczność okresowego wykonywania badań kontrolnych krwi, pomiaru tętna i ciśnienia tętniczego (4)
- 6Układ odpornościowy
- 1Uczeń wskazuje lokalizację (na schemacie, rysunku, według opisu itd.) wybranych narządów układu odpornościowego: śledziony, grasicy i węzłów chłonnych oraz określa ich funkcje (60)
- 2Uczeń rozróżnia odporność wrodzoną i nabytą oraz opisuje sposoby nabywania odporności (czynna, bierna, naturalna, sztuczna) (0)
- 3Uczeń porównuje istotę działania szczepionek i surowicy; podaje wskazania do ich zastosowania oraz uzasadnia konieczność stosowania obowiązkowych szczepień (1)
- 4Uczeń określa, w jakiej sytuacji dochodzi do konfliktu serologicznego, i przewiduje jego skutki (0)
- 5Uczeń przedstawia znaczenie przeszczepów oraz zgody na transplantację narządów (0)
- 6Uczeń określa alergię jako nadwrażliwość układu odpornościowego na określony czynnik (0)
- 7Uczeń określa AIDS jako zaburzenie mechanizmów odporności (0)
- 7Układ oddechowy
- 1Uczeń rozpoznaje elementy budowy układu oddechowego (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itd.) i przedstawia ich funkcje oraz określa związek budowy tych elementów z pełnioną funkcją (71)
- 2Uczeń przedstawia mechanizm wentylacji płuc (wdech i wydech) (1)
- 3Uczeń planuje i przeprowadza obserwację wpływu wysiłku fizycznego na zmiany częstości oddechu (0)
- 4Uczeń analizuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i w płucach; planuje i przeprowadza doświadczenie wykrywające obecność dwutlenku węgla oraz pary wodnej w powietrzu wydychanym (1)
- 5Uczeń analizuje wpływ palenia tytoniu (bierne i czynne), zanieczyszczeń pyłowych powietrza na stan i funkcjonowanie układu oddechowego (4)
- 6Uczeń podaje przykłady chorób układu oddechowego (angina, gruźlica, rak płuca) oraz zasady ich profilaktyki (4)
- 8Układ moczowy i wydalanie
- 1Uczeń przedstawia istotę procesu wydalania i podaje przykłady substancji, które są wydalane z organizmu człowieka (mocznik, dwutlenek węgla) oraz wymienia narządy biorące udział w ich wydalaniu (0)
- 2Uczeń rozpoznaje elementy układu moczowego (na modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia ich funkcje (62)
- 3Uczeń podaje przykłady chorób układu moczowego (zakażenia dróg moczowych, kamica nerkowa) oraz zasady ich profilaktyki (45)
- 4Uczeń uzasadnia konieczność okresowego wykonywania badań kontrolnych moczu (4)
- 9Układ nerwowy
- 1Uczeń rozpoznaje elementy ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego (na modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz określa ich funkcje (74)
- 2Uczeń porównuje rolę współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego (10)
- 3Uczeń opisuje łuk odruchowy i wymienia rodzaje odruchów; dokonuje obserwacji odruchu kolanowego (13)
- 4Uczeń przedstawia sposoby radzenia sobie ze stresem (13)
- 5Uczeń uzasadnia znaczenie snu w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego (4)
- 6Uczeń przedstawia negatywny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego niektórych substancji psychoaktywnych: alkoholu, narkotyków, środków dopingujących, dopalaczy, nikotyny (w tym w e-papierosach) oraz nadużywania kofeiny i niektórych leków (41)
- 10Narządy zmysłów
- 1Uczeń rozpoznaje elementy budowy oka (na modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia ich funkcje w powstawaniu obrazu, dokonuje obserwacji wykazującej obecność tarczy nerwu wzrokowego (16)
- 2Uczeń przedstawia przyczyny powstawania oraz sposoby korygowania wad wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm) (0)
- 3Uczeń rozpoznaje elementy budowy ucha (na modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia ich funkcje (9)
- 4Uczeń opisuje wpływ hałasu na zdrowie człowieka (3)
- 5Uczeń przedstawia rolę zmysłu równowagi, smaku, węchu i dotyku; wskazuje umiejscowienie receptorów właściwych tym zmysłom oraz planuje i przeprowadza doświadczenie sprawdzające gęstość rozmieszczenia receptorów w skórze różnych części ciała (10)
- 11Układ dokrewny
- 1Uczeń wymienia gruczoły dokrewne (przysadka, tarczyca, trzustka, nadnercza, jądra i jajniki); wskazuje ich lokalizację i podaje hormony wydzielane przez nie (hormon wzrostu, tyroksyna, insulina, glukagon, adrenalina, testosteron, estrogeny i progesteron) oraz przedstawia ich rolę (3)
- 2Uczeń przedstawia antagonistyczne działanie insuliny i glukagonu (2)
- 3Uczeń wyjaśnia, dlaczego nie należy bez konsultacji z lekarzem przyjmować preparatów i leków hormonalnych (0)
- 12Rozmnażanie i rozwój
- 1Uczeń rozpoznaje elementy budowy układu rozrodczego męskiego i żeńskiego (na schemacie, według opisu itd.) oraz podaje ich funkcje (56)
- 2Uczeń opisuje fazy cyklu miesiączkowego kobiety (36)
- 3Uczeń określa rolę gamet w procesie zapłodnienia (48)
- 4Uczeń wymienia etapy rozwoju przedurodzeniowego człowieka (zygota, zarodek, płód) i wyjaśnia wpływ różnych czynników na rozwój zarodka i płodu (17)
- 5Uczeń przedstawia cechy fizycznego, psychicznego i społecznego dojrzewania człowieka (35)
- 6Uczeń przedstawia zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową (2)
- 7Uczeń uzasadnia konieczność wykonywania badań kontrolnych jako sposobu wczesnego wykrywania raka piersi, raka szyjki macicy i raka prostaty (4)
- 4Homeostaza
- 1Uczeń analizuje współdziałanie poszczególnych układów narządów w utrzymaniu niektórych parametrów środowiska wewnętrznego na określonym poziomie (temperatura, poziom glukozy we krwi, ilość wody w organizmie) (0)
- 2Uczeń przedstawia zdrowie jako stan równowagi środowiska wewnętrznego organizmu oraz choroby jako zaburzenia homeostazy (2)
- 3Uczeń analizuje informacje dołączane do leków oraz wyjaśnia, dlaczego nie należy bez wyraźnej potrzeby przyjmować leków ogólnodostępnych i suplementów (2)
- 4Uczeń uzasadnia, że antybiotyki i inne leki należy stosować zgodnie z zaleceniem lekarza (dawka, godziny przyjmowania leku i długość kuracji) (2)
- 5Genetyka
- 1Uczeń przedstawia strukturę i rolę DNA (30)
- 2Uczeń wskazuje znaczenie struktury podwójnej helisy w procesie replikacji DNA; podaje znaczenie procesu replikacji DNA (18)
- 3Uczeń opisuje budowę chromosomu (chromatydy, centromer) i podaje liczbę chromosomów komórek człowieka oraz rozróżnia autosomy i chromosomy płci (33)
- 4Uczeń przedstawia znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, rozróżnia komórki haploidalne i diploidalne (34)
- 5Uczeń przedstawia nowotwory jako skutek niekontrolowanych podziałów komórkowych oraz przedstawia czynniki sprzyjające ich rozwojowi (np. niewłaściwa dieta, niektóre używki, niewłaściwy tryb życia, promieniowanie UV, zanieczyszczenia środowiska) (8)
- 6Uczeń przedstawia dziedziczenie jednogenowe, posługując się podstawowymi pojęciami genetyki (fenotyp, genotyp, gen, allel, homozygota, heterozygota, dominacja, recesywność) (29)
- 7Uczeń przedstawia dziedziczenie płci u człowieka (5)
- 8Uczeń podaje przykłady chorób sprzężonych z płcią (hemofilia, daltonizm) i przedstawia ich dziedziczenie (4)
- 9Uczeń wyjaśnia dziedziczenie grup krwi człowieka (układ AB0, czynnik Rh) (1)
- 10Uczeń określa, czym jest mutacja oraz wymienia możliwe przyczyny ich występowania (mutacje spontaniczne i wywołane przez czynniki mutagenne) i podaje przykłady czynników mutagennych (promieniowanie UV, promieniowanie X, składniki dymu tytoniowego, toksyny grzybów pleśniowych, wirus HPV) (1)
- 11Uczeń podaje przykłady chorób genetycznych człowieka warunkowanych mutacjami (mukowiscydoza, fenyloketonuria, zespół Downa) (2)
- 6Ewolucja życia
- 1Uczeń wyjaśnia istotę procesu ewolucji organizmów i przedstawia źródła wiedzy o jej przebiegu (12)
- 2Uczeń wyjaśnia na przykładach, na czym polega dobór naturalny i sztuczny oraz przedstawia różnice między nimi (0)
- 3Uczeń przedstawia podobieństwa i różnice między człowiekiem a małpami człekokształtnymi jako wynik procesów ewolucyjnych (3)
- 7Ekologia i ochrona środowiska
- 1Uczeń wskazuje żywe i nieożywione elementy ekosystemu oraz wykazuje, że są one powiązane różnorodnymi zależnościami (10)
- 2Uczeń opisuje cechy populacji (liczebność, zagęszczenie, rozrodczość, śmiertelność, struktura przestrzenna, wiekowa i płciowa) oraz dokonuje obserwacji liczebności, rozmieszczenia i zagęszczenia wybranego gatunku rośliny zielnej w terenie (0)
- 3Uczeń analizuje oddziaływania antagonistyczne: konkurencję wewnątrzgatunkową i międzygatunkową, pasożytnictwo, drapieżnictwo i roślinożerność (20)
- 4Uczeń analizuje oddziaływania nieantagonistyczne: mutualizm obligatoryjny (symbioza), mutualizm fakultatywny (protokooperacja) i komensalizm (5)
- 5Uczeń przedstawia strukturę troficzną ekosystemu, rozróżnia producentów, konsumentów (I i dalszych rzędów) i destruentów oraz przedstawia ich rolę w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem (12)
- 6Uczeń analizuje zależności pokarmowe (łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne), konstruuje proste łańcuchy pokarmowe (łańcuchy spasania) oraz analizuje przedstawione (w postaci schematu) sieci i łańcuchy pokarmowe (21)
- 7Uczeń analizuje zakresy tolerancji organizmu na wybrane czynniki środowiska (temperatura, wilgotność, stężenie dwutlenku siarki w powietrzu) (1)
- 8Uczeń przedstawia porosty jako organizmy wskaźnikowe (skala porostowa), ocenia stopień zanieczyszczenia powietrza tlenkami siarki, wykorzystując skalę porostową (15)
- 9Uczeń przedstawia odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody oraz propozycje racjonalnego gospodarowania tymi zasobami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju (9)
- 8Zagrożenia różnorodności biologicznej
- 1Uczeń przedstawia istotę różnorodności biologicznej (0)
- 2Uczeń podaje przykłady gospodarczego użytkowania ekosystemów (0)
- 3Uczeń analizuje wpływ człowieka na różnorodność biologiczną (33)
- 4Uczeń uzasadnia konieczność ochrony różnorodności biologicznej (0)
- 5Uczeń przedstawia formy ochrony przyrody w Polsce oraz uzasadnia konieczność ich stosowania dla zachowania gatunków i ekosystemów (0)
Galeria ilustracji komórek rozrodczych
Zasób zawiera ilustracje komórek rozrodczych - plemnika i komórki jajowej
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Okres dojrzewania: O co w tym wszystkim chodzi?
Scenariusz lekcji, której celem jest pogłębienie wiedzy uczniów o zmianach, jakim podlega ich ciało ...
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Zapłodnienie
Ilustracja przedstawia zapłodnienie.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Męski układ rozrodczy
Ilustracja przedstawia męski układ rozrodczy.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Żeński układ rozrodczy
Ilustracja przedstawia żeński układ rozrodczy.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Podział komórki jajowej
Ilustracja animowana pokazuje, jak dzieli się komórka jajowa po zapłodnieniu przez plemnik.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Tempo wzrostu
Ilustracja z narracją przedstawia tempo wzrostu chłopców i dziewcząt w okresie dojrzewania.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Okres dojrzewania
Ilustracja przedstawia zmiany fizyczne zachodzące u dziewczyny i chłopca w okresie dojrzewania.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Wzrost
Animacja przedstawia wzrost w okresie dojrzewania.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Ciało chłopca
Ilustracja przedstawia ciało chłopca.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Twarz
Ilustracja z narracją przedstawia zmiany zachodzące na twarzy w okresie dojrzewania chłopców.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
Pot
Animacja przedstawia pojawienie się szczególnego rodzaju potu w okresie dojrzewania chłopców.
Szkoła podstawowa kl. 4-8
Biologia, Przyroda
